دیسک و صفحه کلاج

وظیفه و عملکرد دیسک صفحه:

همانطور که بیان شد، دیسک و صفحه کلاچ بخشی اساسی از سیستم گیربکس خودرو را تشکیل می‌دهند که مسئول انتقال نیرو هستند. این اجزا به ماشین امکان می‌دهند قدرت و توانایی بیشتری به وسیلهٔ موتور منتقل شود. زمانی که خودرو در حال حرکت است، توسط دنده، نیروی تولیدی توسط موتور افزایش می‌یابد و به چرخ‌های دنده‌ها منتقل می‌شود. این عمل انتقال نیرو توسط دیسک و صفحه کلاچ کنترل می‌شود. این فرایند در خودروهای دنده دستی اتفاق می‌افتد، در حالی که در خودروهای اتوماتیک، تنظیم افزایش نیرو به صورت خودکار صورت می‌گیرد.

به طور کلی، سیستم کلاچ از دو دیسک تشکیل شده است، که یکی از آن‌ها به میل لنگ متصل است و دیگری، که به عنوان دیسک یا صفحه اصطکاک نیز شناخته می‌شود، نیروی تولیدی موتور را به گیربکس منتقل می‌کند. در حالت استراحت، یعنی زمانی که پا روی پدال کلاچ نیست، دو دیسک به هم چسبیده‌اند. اما زمانی که پدال کلاچ را فشار می‌دهید، این دو دیسک از هم جدا می‌شوند و صفحه اصطکاک با فلایول تماس می‌گیرد و چرخش آن را آغاز می‌کند و سپس نیرو را به گیربکس منتقل می‌کند؛ در نتیجه انرژی موتور از طریق کلاچ به جعبه دنده منتقل و سپس به چرخ‌ها روانه می‌شود.

هنگامی که فشار قطع می‌شود، تماس بین دیسک اصطکاکی و فلایول کاهش می‌یابد و تنها صفحه روی فلایول می‌لغزد. البته لازم به ذکر است که انتقال نیرو از صفحه کلاچ به کمک شفت ورودی انجام می‌شود و کاهش فشار از طریق فنر دیافراگمی اتفاق می‌افتد. در زمان تعویض دنده‌ها نیز انتقال نیرو از موتور به جعبه دنده باید متوقف شود و این کار تنها زمانی امکانپذیر است که شخص کلاچ را نقش آفرینی کند. به طور کلی، کارکرد کلاچ خودرو بر پایه نیروی اصطکاک بین سطوح و انتقال نیرو استوار است، و اگر نیروی اصطکاک به اندازه کافی وجود نداشته باشد، این مکانیزم کارایی خود را از دست می‌دهد.

اجزای صفحه کلاچ شامل:

لنت‌ها:

این قسمت‌ها بر روی صفحه کلاچ قرار دارند و وظیفه ایجاد اصطکاک با دیگر قطعات را دارند.

قطعه مرکزی:

این قطعه به شکل توپی است و در وسط صفحه قرار دارد، محور از وسط آن عبور می‌کند و نقش مهمی در انتقال نیرو ایفا می‌کند.

ضربه‌گیرها:

این قطعات به شکل فنر مارپیچ روی صفحه کلاچ قرار دارند و وظیفه ایجاد فشار لازم برای اصطکاک لنت‌ها با سطح‌های دیگر را بر عهده دارند.

در شهرهای پرترافیک مثل تهران، به دلیل استفاده مکرر از ترمز و کلاچ، نیاز است که این اجزا به طور دوره‌ای بررسی و در صورت لزوم تعویض شوند.

علائم خرابی دیسک و صفحه کلاچ:

کاهش قدرت و سرعت خودرو:

فشردن پدال گاز، قدرت و سرعت خودرو افزایش نمی‌یابد.

دشواری در تعویض دنده:

در صورتی که دنده‌ها به‌طور صحیح تعویض نشوند و گاهی نیاز به تکرار تعویض دارند، ممکن است نیاز به تعویض کیت کلاچ باشد.

بکس و باد کردن در حالت سربالایی:

در این شرایط، با فشردن پدال گاز، خودرو شتاب نمی‌گیرد و ممکن است برای افزایش قدرت حرکت خودرو، دنده معکوس شود.

سفتی پدال کلاچ:

هنگام فرسایش کیت کلاچ، سفتی پدال افزایش می‌یابد.

صداهای زیاد در هنگام تعویض دنده:

هنگام فرسایش دیسک و صفحه، صدای زیادی در هنگام تعویض دنده شنیده می‌شود.

عدم تناسب دور موتور و سرعت خودرو:

با فرسایش صفحه کلاچ، دور موتور افزایش می‌یابد اما سرعت خودرو تناسبی با این افزایش ندارد.

تست دیسک و صفحه کلاچ:

تعمیرکاران ماهر به‌طور بدون نیاز به باز کردن گیربکس، می‌توانند وضعیت کیت کلاچ را بررسی کنند. چندین تست ساده وجود دارد:

تست خاموش نشدن ماشین با حرکت در دنده ۲:

ماشین را در حالت توقف در دنده ۲ قرار داده و سپس پای پدال کلاچ را آرام‌آرام برمی‌دارند. اگر ماشین خاموش نشود، نیاز به تعویض دیسک و صفحه می‌باشد.

تست لرزش ماشین با حرکت در دنده ۱:

ماشین را در حالت توقف در دنده ۱ قرار داده و سپس حرکت آن را آغاز می‌کنند. اگر مشاهده شود که ماشین به‌طور زیادی لرزش دارد، ممکن است کیت کلاچ نیاز به تعویض داشته باشد.